Կարևոր է հասկանալ Պակիստանի մոտեցումը Քաշմիրի նկատմամբ և ինչու են Քաշմիրի ապստամբներն ու անջատողականները անում այն, ինչ անում են: Ըստ երևույթին, և՛ Պակիստանը, և՛ Քաշմիրի անջատականները մնում են այն կետին, որ քանի որ Քաշմիրը հնդկական մեծամասնությամբ մահմեդական պետություն է, ուստի Քաշմիրի միաձուլումը աշխարհիկ Հնդկաստանի հետ անընդունելի է նրանց համար: Նրանց համար այսպես կոչված «երկու ազգի» տեսությունը վերաբերում է Քաշմիրին, հետևաբար, ըստ նրանց, Քաշմիրը պետք է միաձուլվի Պակիստանի Իսլամական Հանրապետության հետ, ինչը ակնհայտորեն հակասում է աշխարհիկ Հնդկաստանի հայեցակարգին: Արդյո՞ք Հնդկաստանի հինդուներն ու մահմեդականները երկու առանձին ազգեր են: Արդյո՞ք աշխարհի մուսուլմանները կազմում են մեկ ազգ: Այս հարցերի պատասխանները չափազանց արդիական են և վճռորոշ ժամանակակից աշխարհի համար: 370-րդ հոդվածի չեղարկմանը և Քաշմիրի աշխարհիկ Հնդկաստանին ամբողջությամբ միացնելուն ուղղված ցանկացած հակառակություն իրականում լռելյայն աջակցություն է «երկու ազգի» տեսությանը, որը որևէ մեկը կանի իր վտանգի տակ:
Մահմեդական սուլթանների և կայսրերի մի քանի արշավանքները և հազարամյա կանոնները չկարողացան ցանել համայնքային աններդաշնակության սերմերը Հնդկաստանում: Հինդուներն ու մահմեդականներն ապրում էին միասին խաղաղ։ Սա հստակ տեսանելի էր 1857 թվականին, երբ երկու համայնքները միասին կռվեցին Բրիտանիայի դեմ:
1857-ից հետո բրիտանական իշխող դիսպենսիան ագրեսիվորեն որդեգրեց «բաժանիր և տիրիր» քաղաքականությունը՝ ամրապնդելու իրենց դիրքերը: Հնդկաստանի մուսուլմանների «առանձին ընտրազանգվածը», որը բերվեց 1907 թվականի Մինտո-Մորլիի բարեփոխման միջոցով, Հնդկաստանի ժամանակակից պատմության առաջին սահմանադրական իրադարձությունն էր, որը ճանաչեց և խրախուսեց այն միտքը, որ Հնդկաստանում մուսուլմանների քաղաքական շահերը տարբերվում են հինդուիստներից: Սա «երկու ազգի» տեսության իրավական հիմքն էր, որը վերջապես հանգեցրեց Հնդկաստանից աստվածապետական իսլամական ազգի դուրսբերմանը: Պակիստանի ստեղծման հիմքում ընկած էր այն կեղծ գաղափարը, որ Հնդկաստանի մուսուլմանները կազմում են առանձին ազգ, և նրանք չեն կարող միասին ապրել հինդուների հետ, չնայած այն հանգամանքին, որ երկու համայնքները ոչ միայն ունեն նույն մշակույթն ու լեզուն, այլև ունեն նույն նախնիները և կիսում: նույն ԴՆԹ-ն: Պակիստանը երբեք ազգ չի եղել և ձևավորվել է բացառապես կրոնի հիման վրա:
Ճակատագրի հեգնանքով, Հնդկաստանը անկախություն ստացավ միայն այն բանից հետո, երբ Բրիտանիայի այն ժամանակվա լեյբորիստական կառավարությունը 14 թվականի օգոստոսի 1947-ին ավարտեց Պակիստանի իսլամական ազգային պետության ստեղծումը հնդկական հողի վրա: Դա իրականում բաժանում չէր: Ասում են, որ այս քայլի նպատակը ռուսական կարմիր բանակի դեմ բուֆերային պետություն ունենալն էր, բայց արդյոք սա խելամիտ ռազմավարական քայլ էր Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի կողմից, անվերջ հարց է, հատկապես հաշվի առնելով աշխարհին հասցված վնասները: Պակիստանից բխող արմատականությունը։
Այս ֆոնին է, որ պետք է հասկանալ Պակիստանի մոտեցումը Kashmir և ինչու են Քաշմիրի ապստամբներն ու անջատողականները անում այն, ինչ անում են: Ըստ երևույթին, երկուսն էլ Պակիստանը իսկ Քաշմիրի անջատողականները հիմնականում մնում են այն կետին, որ քանի որ Քաշմիրը մուսուլմանական մեծամասնություն ունեցող հնդկական պետություն է, ուստի Քաշմիրի միաձուլումը աշխարհիկ Հնդկաստանի հետ ընդունելի չէ նրանց համար: Նրանց համար այսպես կոչված «երկու ազգի» տեսությունը վերաբերում է Քաշմիրին, հետևաբար, ըստ նրանց, Քաշմիրը պետք է միաձուլվի Պակիստանի Իսլամական Հանրապետության հետ, ինչը ակնհայտորեն հակասում է աշխարհիկ Հնդկաստանի հայեցակարգին:
Արդյո՞ք Հնդկաստանի հինդուներն ու մահմեդականները երկու առանձին ազգեր են: Արդյո՞ք աշխարհի մուսուլմանները կազմում են մեկ ազգ: Այս հարցերի պատասխանները չափազանց արդիական են և վճռորոշ ժամանակակից աշխարհի համար:
Չեղարկմանը ցանկացած հակազդեցություն article 370 և Քաշմիրի ամբողջական միաձուլումը աշխարհիկ Հնդկաստանին իրականում լուռ աջակցություն է «երկու ազգի» տեսությանը, որը որևէ մեկը կանի իր վտանգի տակ։
Թուրքիան և Մալայզիան Քաշմիրի հարցում Պակիստանին իրենց աջակցության հիմքում ունեն իրենց օրակարգը: Երկուսն էլ նպատակ ունեն լինել ոչ արաբական իսլամական ուժային կենտրոններ: Հետադիմական Թուրքիան, ամբողջությամբ ետ բերելով Քամալ Աթաթուրք փաշայի բարի գործերը, ձգտում է վերականգնել Օսմանյան կորցրած փառքը։
Հնդկաստանի սեփական դաշտում ակտիվիստները, ինչպիսիք են Շաբնամ Հաշմին, Անիրուդ Կալան, Բրիենել Դ'Սոուզան և Ռևատի Լաուլը, և ովքեր վերջերս զեկույց էին հրապարակել «Քաշմիրի քաղաքացիական անհնազանդություն. Քաղաքացիների զեկույց» վերնագրով, հավանաբար նույնն են անում՝ չհասկանալով, որ դա: նրանք իրականում պաշտպանում են Պակիստանի երկու ազգի տեսությունը:
Սակայն ամենից կասկածելին ու ցավալին Լեյբորիստական կուսակցության առաջնորդ Ջերեմի Քորբինի դիրքորոշումն է։ Հուսով եմ, որ Մեծ Բրիտանիան երբեք չի բախվի «երկու ազգի» տեսության դժվարին:
***
Հեղինակ՝ Ումեշ Պրասադ
Այս կայքէջում արտահայտված տեսակետներն ու կարծիքները բացառապես հեղինակինն է (հեղինակներին) և այլ աջակցողներին, եթե այդպիսիք կան:
